|
. Webmaster: Zdzisław Bziukiewicz tel. 0607-676356
Dalsze rozpowszechnianie materiałów opublikowanych w www.kurpie.com.pl jest zabronione bez zgody właściciela. Podstawa prawna: art. 25 ust. 1 pkt 1 b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Copyright kurpie.com.pl / Zdzisław Bziukiewicz 2007 |
|
Wieś Wach leży przy szlaku z Warszawy na Mazury (trasa nr.53), 150 km. od Warszawy, 30 km. od Ostrołęki, 10 km. za Kadzidłem w samym środku Puszczy Kurpiowskiej. Jest specyficznie zabudowana, gdyż przy samej szosie znajduje się niewiele domów, a reszta jest pochowana wśród lasków i pól. Każda droga odchodząca od głównego asfaltu rozdziela Wach na tzw. dzielnice, obdarzone specyficzną nazwą jak Zamostki, Ruty, Stara Wieś, Nadgościniec, Zabaranie, Zakobiałki, Tabory, Zaparowa i Luźniki, które pomagają trafić pod poszukiwany adres. Najstarsza część Wachu znajduje się przy kościele pw. Jana Chrzciciela i szkole. Tam założył swoje domostwo przybyły w XVII wieku osadnik imieniem Wachul, od którego nazwę przyjęła później rozbudowująca się wioska. W XIX wieku była to już bardzo duża i licząca się wieś, dlatego powołano tu do istnienia w 1866 r. Urząd Gminy, który swoją funkcję sprawował aż do 1931 roku. Wtedy przyłączono Wach do nowo powstałej gminy Kadzidło. Jeszcze pod koniec XIX wieku założono tu szkołę powszechną (obecnie Zespół Szkół). Wieś Wach leży w samym sercu Puszczy Kurpiowskiej, w otoczeniu licznych lasów, łąk, pól i bagien. Niezwykłe walory przyrodnicze tego terenu zostały docenione i otoczone specjalną opieką pod postacią dwóch rezerwatów; Podgórze i Karaska. Rezerwat „Podgórze” obejmuje obszar 37 ha boru sosnowego i świerkowego naturalnego pochodzenia. Można tu spotkać sosny kołnierzykowate, z charakterystyczną odchyloną w okółkach korą, brzozy i olchy. Wśród zwierząt występują jelenie, sarny, dziki, lisy, tchórze i borsuki. Można zauważyć przemykające jaszczurki, zaskrońce, padalce i żmije zygzakowate, a po niebie szybujące sowy, dzięcioły, kukułki, kosy i bociany białe. Bogate poszycie lasu obfituje w borówki, czarne jagody, żurawiny, a także grzyby jak borowik, podgrzybek , gąski zielonki. „Torfowisko Karaska” obejmuje ochroną 403 ha lasów i łąk. Jest jednym z największych w Polsce torfowisk kontynentalnych. Ze względu na swoją niedostępność jest ostoją łosi, jeleni i saren i miejscem narodzin ich młodych . Można tu spotkać rzadkie ptaki: cietrzewia, żurawia, bekasa kszyka, derkacza i pustułkę oraz gady: jaszczurkę i żmiję zygzakowatą, a z płazów: kumaka naziemnego’ żaby trawne i zielone. Występuje tu ginąca w Polsce roślinność; rosiczka okrągłolistna, bagno zwyczajne, turzyca strunowa, turzyca bagienna, modrzewnica zwyczajna oraz torfowiec czerwonawy. W bliskim sąsiedztwie (ok. 1 km) od naszego domostwa leżą bagna „Kalno” – niezbadane przez przyrodników, z niedostępnymi obszarami porośniętymi olszyną, wierzbą i trzcinami. Stanowią one doskonałe stanowiska lęgowe dla, kaczek, żurawi, dzikiego ptactwa; gęsi, czapli, kruków, a także siedlisko dla saren, jeleni, dzików, lisów, bobrów a nawet wilków. W celu przybliżenia dzieciom i młodzieży uroków przyrody został zorganizowany szlak leśnej ścieżki rowerowej o długości 16 km. Rozpoczyna się on właśnie w Wachu na parkingu po lewej stronie jadąc z Ostrołęki w stronę Myszynica. Droga jest utwardzona, więc nawet dzieci czy osoby starsze pokonują je bez trudu. Na trasie znajduje się 14 przystanków tematycznych, gdzie oprócz tablic informacyjnych czekają na turystów drewniane ławeczki lub drewniane wiaty, by móc odpocząć lub spożyć posiłek (są kosze na śmieci). Tablice poruszają tematykę łowiecką, ochrony przyrody i zabytków kultury Ciekawostką na szlaku jest 35-m wieża obserwacyjna (Podgórze), z której można podziwiać przepiękne widoki i wieże okolicznych kościołów – w Wachu, Kadzidle, Baranowie, Myszyńcu, Czarni i w Rzekuniu. Jadąc rowerem wśród sosen, świerków i brzóz oddychamy świeżym leśnym powietrzem, słuchamy śpiewu ptaków, możemy obserwować zwierzęta w ich naturalnym środowisku i skorzystać z darów lasu; jagód, malin, poziomek i grzybów. Trasę rowerową można rozpocząć w naszym gospodarstwie, gdzie bezpiecznie można zostawić autokar, a po drodze zwiedzić miejscowy kościół i zabytkowy cmentarz wojenny z 1914 r. W samym środku Wachu (przy trasie 53), na wysokości sklepu GS znajduje się pomnik bitwy partyzanckiej z 6 VII 1944 r. –W czerwcu 1944 r., na terenie gminy Turośl, doszło do potyczki patrolu partyzanckiego AK z oddziałem żandarmerii. Zginęło 6 żandarmów, kilku było rannych, a reszta uciekła. W odwet Niemcy aresztowali kilkudziesięciu mężczyzn z okolicznych wsi, których załadowano do wagonów kolejki wąskotorowej łączącej Myszyniec z Ostrołęką. Natychmiast powiadomiono o tym biwakujący w okolicy pobliskich bagien oddział partyzancki AK. Jego dowódca, st. sierż. „Orlik” (Bolesław Kurpiowski), postanowił przeciąć kolejce drogę na przystanku Wach, uderzyć tam na konwój i uwolnić więźniów. Odległość kilku kilometrów partyzanci przebyli biegiem. Gdy zbliżyli się do przystanku, kolejka już ruszała. Zaatakowali ją w biegu. Niemcy zatrzymali pociąg i podjęli walkę. Mieli znaczną przewagę liczebną i ogniową. Polskie natarcie przywitali ogniem karabinów maszynowych umieszczonych na dachach wagonów. Bój skończył się klęską partyzantów. Kilku z nich zginęło, wśród nich dowódca, pozostałych uratował pośpieszny odwrót. W odległości około 1,5 km od naszego gospodarstwa znajduje się sztuczny zalew „Wykrot”, a w odległości około 5 km „Święte Miejsce” – Wykrot, ze zbudowanym na miejscu Maryjnych objawień sanktuarium.
Zdzisław Bziukiewicz
Pociągiem do Myszyńca, Ostrołęki i Wachu, czyli epitafium dla Ostrołęckiej Kolei Wąskotorowej. Historia tej kolei zaczyna się w czasie zawieruchy wojennej 1914-1915 roku. Zdzisław Bziukiewicz Bursztyn obrabia ręcznie, przy pomocy tradycyjnego kołowrotka tzw. kółka, ... Najdawniejsze wiadomości o wsi Wach -Józef Siwik (1)- Według legendy przekazywanej ustnie z pokolenia na pokolenie jednym z osadników był człowiek o nazwisku Wachul. Dawne zagrody wiejskie w Wachu Józef Siwik (2) -Zagroda stanowiła teren zamknięty ścianami budynków i płotem. Do zagrody można było wjechać przez bramę zwaną „wrotami” Jakie były wnętrza dawnych chat w Wachu ? (3) Józef Siwik W takich to chatach żyli dawniej mieszkańcy Wacha i innych wsi w Puszczy Kurpiowskiej. Ich życie nie było łatwe. Ale byli oni odważni, sprytni, przebiegli i bardzo zaradni. Obuwie naszych przodków w Wachu. (4) Józef Siwik Za obuwie do pracy i na dzień powszedni służyły dawnym mieszkańcom Wacha sporządzone w domu chodaki, kory i kląpy. |
|
Wach - zatrzymaj się tu Zdzisław Bziukiewicz |
|
|
|
|
|
Muzeum Kurpiowskie w Wachu Mój kawałek ziemi w TVP Warszawa i Info TVP |
|
Laura Bziukiewicz w TVP1 - Dzień dobry w sobotę - Wielkanoc |
|
Laura Bziukiewicz w TVP2 - Pytanie na śniadanie - Kolczyki frywolitkowe |
|
„Koronka frywolitka, Laura Bziukiewicz” - Związek Kurpiów |
|
„Laura Bziukiewicz, Biesiada kurpiowska” - Związek Kurpiów |
|
U BURSZTYNA - Moda na Mazowsze |
|
Plan / mapa Wachu |
|
Sprawdź |
|
Gospodarstwo Laury i Zdzisława Bziukiewicz - zimą |
|
Żuraw jest stałym elementem krajobrazu kurpiowskiego |
|
Laura uwielbia kwiaty |
|
Kapliczka św. Jana Nepomucena w Wachu. |
|
Leśna kapliczka kubaturowa z 1916 r.. |
|
Wach. Bagno - „Kalno” |
|
Wach. Leśniczówka Podgórze |
|
Pastwiska w Wachu. |
|
Lasy w Wachu są rajem dla grzybiarzy i przyrodników |
|
Łąki są stałym elementem krajobrazu w Wachu |
|
Wiata przy ścieżce rowerowej w Puszczy Wachowskiej |
|
Bory Wachowskie są idealnym miejscem na rodzinny spacer. |
|
..i rajem dla dzieci... |
|
Wiata przy ścieżce rowerowej w Puszczy Wachowskiej |
|
1. Muzeum Kurpiowskie |
|
3. Kościół parafialny w Wachu pw. Św. Jana Chrzciciela |
|
5. Cmentarz Wojenny z 1914 r. |
|
7. Początek ścieżki rowerowej Wach - Kadzidło |
|
9. Rezerwat „Karaska” |
|
4. Zespół Szkół w Wachu |
|
Wach jest rajem dla motyli |
|
Wach jest środkiem Zagajnicy Kurpiowskiej |
|
6. Pomnik „Orlika” - 1944 r. |
|
8. Rezerwat „Podgórze” |
|
10. Wieża obserwacyjna Wach - Podgórze |
|
Budowa „stodoły „ na działce Józefa Zery (przy placu szkolnym), z przeznaczeniem na kaplicę. Budowę rozpoczęto w 1957, przerwano w 1958. Władza Ludowa zabraniała budowania wtedy świątyni we wsi Wach.. Obecnie istnieją jeszcze pozostałości fundamentów. |
|
2. Bagno - Kalno |
